در اینکه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، چگونه از دنیا خواهد رفت، روایات مختلفی نقل شده است. در برخی از روایات آمده است که آن حضرت مدتی حکومت می کند، سپس وفات می نماید و مسلمانان بر او نماز می گذارند.[1] و در بعضی از روایات آمده که امام حسین علیه السلام بر او نماز می خواند. از بعضی روایات دیگر استفاده می شود که مرگ آن حضرت طبیعی نخواهد بود و به دست بعضی از جنایت کاران به شهادت می رسند.[2] بررسی و قضاوت در این امر مبتنی بر دو مسئله است: 1. آیا تمام امامان معصوم، شهید می شوند. یا امکان دارد بعضی از ائمه به مرگ طبیعی از دنیا رفته باشند، در فرض اول دلیل و مستند آن چیست؟ 2. اگر پذیرفتیم که ائمه دیگر، همه به شهادت رسیده اند، نسبت به امام زمان(عج) چه خواهد شد؟ اجل طبیعی یا شهادت؟[3] بدون تردید امامان معصوم تا زمان امام عصر(عج) همگی معاصر با سردمداران پلید و حاکمان قسی القلب و خون آشام بوده اند، آسایش و آرامش نداشته اند. اما این که تمام آن بزرگواران به شهادت رسیده اند و یا برخی از آنان به مرگ طبیعی از دنیا رفته اند، بین علمای شیعه نزدیک به زمان معصوم اختلاف است. شیخ صدوق(ره) که از علمای برجسته و بزرگ شیعه است، بر این باور است که: «همه معصومین(ع) به اجل غیر طبیعی(شهادت) از دنیا رفته اند...کسی که چنین عقیده ای نداشته باشد، از ما نیست.»[4] علامه مجلسی(ره) پس از آن که نظر شیخ مفید را مورد نقد و بررسی قرار می دهد، می نویسد: «با توجه به اخبار فراوانی که مبنی بر شهادت ائمه(ع) در دست است و نیز نمونه های خاصی که در برخی از آنان وجود دارد، نمی توان روایات مبنی بر شهادت ائمه(ع) را نفی کرد. البته در مورد حضرت علی و حضرت فاطمه تا علی بن موسی علیهم السلام، دلیل قطعی بر شهادت آنان داریم و در مورد دیگر ائمه(ع) چنین قطعی نداریم، اما دلیلی بر نفی آن هم نداریم». بزرگانی که قائل به شهادت همه امامان معصوم علیهم السلام به دست جنایتکاران هستند، مانند صدوق(ره) دلایلی دارند که از آن جمله روایت منقول از امام رضا علیه السلام است که فرمود:«ما منا الا مقتول» همه ی ما ائمه، مقتول(در راه خدا) خواهیم شد. و در روایت امام مجتبی علیه السلام آمده است: «ما منا مسموم او مقتول» همه ی ما ائمه، به زهر یا به شمشیر کشته خواهیم شد.[5] با توجه به نکات بیان شده، روشن شد که اگر نظر مرحوم شیخ صدوق را بپذیریم و به روایات نقل شده، پایبند باشیم، امام زمان(عج) هم مانند ائمه قبل از آن حضرت، به دست جنایتکاران به شهادت می رسند.[6] اما این که فرموده اید: «در عصری که پر از عدل و داد است، چه کسی ایشان را به شهادت می رساند» باید گفت که: دلیلی وجود ندارد که در آن دوره، مردم نتوانند گناه کنند و یا اصلاً گناهی توسط کسی صورت نپذیرد و پر شدن جهان از عدل در زمان حکومت امام زمان(عج)، به معنای غالب بودن عدل و گسترش آن است. همان طوری که در جایی که گفته می شود امام زمان(عج) بعد از پر شدن ظلم و فساد در زمین، می آیند، به معنای شیوع و کثرت ظلم است، نه این که انسان های خوب و عادل در کره زمین پیدا نشوند. |